"Όσο κι αν με βασανίζουν, δεν θα παρατήσω τη διακονία μου και θα κηρύττω...".

Επίσκοπος Σεραφείμ (Κοκότοφ) Το όνομα του Επισκόπου Σεραφείμ (Κοκότοφ) δεν είναι ευρέως γνωστό, δεν έχει ακόμη αναδειχτεί Άγιος ο νεομάρτυρας και ομολογητής της Ρωσικής Εκκλησίας, ωστόσο το κατόρθωμά του της φωτεινής και ανοιχτής ομολογίας εντυπωσιάζει και την ημέρα του μαρτυρικού θανάτου θέλουμε να μιλήσουμε για τη ζωή, τη διακονία και το έργο του.

Ο επίσκοπος Σεραφείμ (κατά κόσμον Γκριγκόρι Κιρίλοβιτς Κοκότοφ) γεννήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 1891 στο χωριό Λαπτέβι Χουτόρα, στην περιοχή Ρακίτιαν της επαρχίας Κούρσκ, ήταν από ιερατική οικογένεια. Αποφοίτησε από την Θεολογική Σχολή της Αγίας Πετρούπολης το 1918. Χειροτονήθηκε διάκονος στις 21 Νοεμβρίου 1921 και στις 19 Μαρτίου 1922 χειροτονήθηκε ιερέας. Από το 1922 έως το 1926 λειτούργησε στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Ρίλσκα της επαρχίας Κούρσκ και στην εκκλησία της Παναγίας Τίχβιν στο Λαπτέβι Χουτόρα της περιφέρειας Γραίβορον της επαρχίας Κούρσκ.

Στις 28 Μαρτίου 1926 τον ενθρόνισε ο Αρχιμανδρίτης Αναστάσιος, ηγούμενος της Μονής Πουτίβλσκ Μολτσένσκ. Μετά την χειροτονία, στάλθηκε για ιεραποστολικό έργο μεταξύ των αλλοεθνών στον Καύκασο, κατόπιν αιτήματος του Μητροπολίτη Κούρσκ και Ομπογιάνσκ Ναζάριου. Από το 1926 έως το 1929 λειτούργησε στο χωριό Τερμίγκοβσκ στην περιοχή του Κουμπάν, όπου η χήρα Μαρία Ντμίτριεβνα Σαμοίλοβα είχε παραχωρήσει δύο σπίτια και δύο ξύλινα υπόστεγα στην ενορία για τη στέγαση του μοναχού καθώς και για τη λειτουργία του νοικοκυριού. Από τον Αύγουστο του 1929 έως τον Μάιο του 1931 λειτούργησε στην εκκλησία των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στην πόλη Νικολάεβσκ στον ποταμό Άμορ, στην περιφέρεια του Χαμπάροβσκ.

Μετά την χειροτονία ο πατήρ Σεραφείμ στάλθηκε να κάνει ιεραποστολικό έργο μεταξύ των αλλοεθνών του Καυκάσου.

Στις 27 Μαΐου 1931 στις 10 μ.μ. ο πατήρ Σεραφείμ έφτασε από την επαρχία Κούρσκ στο Ζαγκόρσκ στη μοναχή Μαρία Κονσταντίνοβνα Σεργκέεβα. Εκείνη τη στιγμή, η μοναχή δεν βρισκόταν στο σπίτι της , κρύφτηκε κατά τη διάρκεια της επιδρομής στις μοναχές της περιφέρειας Ζαγκόρσκ τον Απρίλιο του 1931. Ο πατήρ Σεραφείμ συνελήφθη στο σπίτι της τη νύχτα της 27ης προς 28η Μαΐου κατά τη διάρκεια των μαζικών συλλήψεων στην περιοχή Ζαγκόρσκ - ως μοναχός χωρίς χαρτιά και χωρίς μόνιμη κατοικία. Στις 16 Ιουνίου 1931 στο PP OGPU στην περιοχή της Μόσχας καταδικάστηκε σε τρία χρόνια σε στρατόπεδο επιβλητικής εργασίας για "εκκλησιαστική υπόθεση P-18393 (1931)".

Στις 17 Δεκεμβρίου 1934, ο πατήρ Σεραφείμ χειροτονήθηκε επίσκοπος του Γκόμελ, αλλά δεν διοικούσε την επισκοπή. Από τις 27 Μαΐου 1935 έως τις 31 Μαΐου 1936 ήταν επίσκοπος του Τομσκ. Συνήθως λειτουργούσε στην εκκλησία της Αναστάσεως του Τομσκ στον πρώτο όροφο (το ισόγειο ανήκε στους Γρηγοριανούς), ζώντας σε ένα διαμέρισμα του υποδηματοποιού της αρτέλας "Κόζμεχ". Στις 23 Μαρτίου 1936 συνελήφθη στο Τομσκ. Στις 13 Μαΐου 1937, σύμφωνα με το άρθρο 58-10 του Ποινικού Κώδικα της RSFSR στην κατηγορία "υπόθεση του Επισκόπου Σεραφείμ (Κοκότοφ) και άλλων, Τομσκ, 1937" ως "επικεφαλής της αντεπαναστατικής οργάνωσης του εξόριστου και μοναστικού κλήρου" κατηγορήθηκε για "αντεπαναστατική προπαγάνδα, αντισοβιετικό κήρυγμα, βοήθεια προς τον εξόριστο κλήρο".

Από τη μαρτυρία του υποδιακόνου Νικολάι Ντμίτριεβιτς Μπογκντάνοφ:

Προσευχήθηκα μαζί του στο παρεκκλήσι που είχε δημιουργήσει στο διαμέρισμά του. Σε συζητήσεις μαζί μου εξέφρασε τη σκέψη ότι ήταν απαραίτητο να κατευθύνουμε όλες τις προσπάθειες στη διατήρηση της πίστης, χωρίς να φοβόμαστε κανέναν διωγμό της Εκκλησίας... Από τη στιγμή της άφιξής του, ο επίσκοπος Σεραφείμ έφερε κοντά του τον εξόριστο και μοναστικό κλήρο (τον Μιχαήλ Σοκόλοφ, τον Καπίτωνα (Ελισέεφ), τον εξόριστο ιεροδιάκονο Βασιλίσκο (Σαρόφ), ο οποίος εξέτιε ποινή σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, τον μοναχό Αθηνογένη (Ευδοκίμοφ), τον εξόριστο αρχιερέα Γαβριήλ Σκορνιάκοφ και άλλους). <...> Όλοι οι εξόριστοι και οι μοναχοί λειτούργησαν στην εκκλησία της Αναστάσεώς. Κάθε λειτουργία με τη συμμετοχή τους ήταν πανηγυρική και προσέλκυε μεγάλο αριθμό πιστών".

Από τη μαρτυρία του φύλακα της εκκλησίας Ιβάν Μιτροφάνοβιτς Γιάκοβλεφ:

"Ο επίσκοπος Σεραφείμ πρότεινε να οργανωθεί μια ομάδα πιστών στο χωριό Σεμιλούζκι, να συγκεντρωθούν υπογραφές και να εκλεγεί ένα εκκλησιαστικό συμβούλιο – χρειαζόταν είκοσι ανθρώπους από τους οποίους θα υπέβαλαν την αίτηση στο δημοτικό συμβούλιο για την άδεια να ανοίξει η εκκλησία. Ο επίσκοπος Σεραφείμ ήλπιζε ότι το δημοτικό συμβούλιο θα ανακαλέσει την απόφαση να κλείσει την εκκλησία.

Κατά την ανάκριση, ο επίσκοπος Σεραφείμ δήλωσε:

"Ναι, θεωρώ υπεύθυνους γι' αυτό [την αποδιοργάνωση της Εκκλησίας, την πτώση της θρησκευτικότητας] τους άθεους κομμουνιστές ... οι οποίοι έφεραν την Εκκλησία και τη θρησκεία γενικότερα σε πλήρη παρακμή και έβαλαν εμάς, τους λειτουργούς της Εκκλησίας, στις πιο δύσκολες, αφόρητες συνθήκες. Θεωρώ απαραίτητο καθήκον μου να δώσω έναν αγώνα εναντίον τους.

Από τις 10 Ιουλίου 1937, ο επίσκοπος Σεραφείμ εκτίει την ποινή του στις φυλακές του Σμολένσκ.

Κοκότοφ εκτελεί συστηματικά θρησκευτικές τελετές στο κελί του και υπερασπίζεται πάντα τη θρησκεία...

Στο φάκελο της έρευνας υπάρχει μια δήλωση του κρατούμενου Τσαρεγκράντσκι προς τον διοικητή της φυλακής με ημερομηνία Φεβρουάριος 1938, η οποία αναφέρει:

"Ο Κοκότοφ εκτελεί συστηματικά θρησκευτικές τελετές στο κελί του και πάντα υπερασπίζεται τη θρησκεία... Όταν ρωτήθηκε αν σας αρέσουν οι σοβιετικές αρχές, ο Κοκότοφ δήλωσε: "Μου αρέσουν οι αρχές εκείνες που δεν καταπιέζουν το κήρυγμα της θρησκείας... Στις προτάσεις μου: μετανοήστε, παραιτηθείτε από το λειτούργημά σας, γράψτε μια δήλωση, θα αντικατασταθείτε από μια ελαφρύτερη τιμωρία, ο Κοκότοφ απάντησε: "Δεν θα εγκαταλείψω τις πεποιθήσεις μου, προτιμώ να πεθάνω"... Ο Κοκότοφ λέει: "Όσο κι αν βασανίζομαι, θα εξακολουθώ να κηρύττω την ιδέα μου και δεν θα παραιτηθώ"".

Από το πιστοποιητικό του υπολοχαγού Κουζνετσόφ, βοηθού αρχηγού της φυλακής, με ημερομηνία 23 Μαρτίου 1938:

"Δηλώνει ανοιχτά: "Όσο κι αν βασανίζομαι, δεν θα εγκαταλείψω το διακόνημα μου και θα κηρύττω όπως κήρυττα πριν".

Στις 25 Μαρτίου, ο επίσκοπος Σεραφείμ καταδικάστηκε στην ανώτατη ποινή (εκτέλεση) βάσει του άρθρου 58-10 του Ποινικού Κώδικα της ΕΣΣΔ από την Τρόικα της Διοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών της ΕΣΣΔ στην περιοχή του Σμολένσκ. Στις 3 Απριλίου 1938, στις 5 μ.μ., η ποινή εκτελέστηκε.